W zasadzie jest to już tradycja naszego teatru, że latem pracujemy. To zresztą normalne, bo sztuka ma być dla ludzi, a jeżeli ludzie nas chcą, to do nich idziemy. Oto zdań nieco, które to wszystko Państwu opowiedzą.
Ballada o Wołyniu
Już z początkiem lipca zaczęliśmy od „mocnego uderzenia”. Do naszego repertuaru powrócił legendarny (nie bójmy się tego słowa) spektakl „Ballada o Wołyniu”. Jego wznowieniowa premiera miała miejsce w Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie i to dokładnie w dniu narodowego święta pamięci o tragicznej karcie naszych dziejów, jaką było banderowskie ludobójstwo na Polakach. Przedstawienie zostało przyjęte owacją na stojąco wypełnionej do ostatniego miejsca widowni. Publiczność była głęboko poruszona teatralną narracją (także jej strona artystyczną) Także dla nas była to wielka radość i satysfakcja, tym większa, że obok naszych znanych już aktorek, Anny Warchał i Aleksandry Pisz, udanie w spektaklu zadebiutowała „nowa twarz” – poznanianka Zofia Stachowiak.
Pokonać piekło
Prawie dokładnie miesiąc później znów mieliśmy powód do radości, kiedy ponad 300-osobowa widownia pięciokrotnie oklaskami na stojąco wywoływała na scenę Andrzeja Króla i Macieja Małysę po prezentacji spektaklu „Pokonać piekło”. Miało to miejsce w szczególnych okolicznościach, bo na sali teatralnej Zespołu Szkół Salezjańskich w Oświęcimiu. Pokazaliśmy to nasze jakże ważne przedstawienie na zaproszenie redaktora Witolda Gadowskiego dla uczestników VII Marszu Życia i Wolności Polaków i Polonii w intencji uczczeniu pamięci ofiar niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz.
„Zapusty”, Konopnicka i kabaret
Czas kończącego się lata 2025 to również dwa ważne projekty artystyczne, będące swoistą kontynuacja wcześniejszych prac TNT. Chodzi o współpracę z Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu i z zespołem Bystro Kicora z Przysietnicy. Gdy chodzi o sądeckich górali, jest to po projekcie sobótkowego widowiska pt. „Miedzą nieba, miedzą piekła”, kolejna praca warsztatowa i reżyserska z ta grupą; tym razem nad przedstawieniem pt. „Zapusty”. W związku z tym z końcem sierpnia w naszym Ośrodku Praktyk Artystycznych (OPA) w Rudzie Kameralnej odbyły się trzydniowe warsztaty z prawie 30-osobowym zespołem „Kicory” (zajęcia prowadzili Tomasz A. Żak i Anna Warchał). Przed nami jeszcze swoiste „generalne próby” przygotowywanego widowiska (we wrześniu i październiku), które będą już prowadzone w Starym Sączu.
Natomiast, gdy chodzi o Żarnowiec, to przygotowujemy już szósty z rzędu spektakl oparty na przebogatej twórczości Konopnickiej. Tym razem będzie to praca z młodymi adeptami teatru wywodzącymi się ze szkół podstawowych Gminy Zakliczyn, a więc niejako „rodzinne” działania artystyczne z otwarciem na świat cały. A otwarcie, które będzie miało w dworku Marii Konopnickiej w Żarnowcu, przydarzy się nam 18 października. Także z końcem tego miesiące swą premierę będą miały „Zapusty” (konkretnie w Starym Sączu, w tamtejszym „Sokole”).
Kiedy mowa o klimatach związanych z OPA, to warto dodać, że także tego lata trwała praca z grupą lokalnych pasjonatów sceny, która uformowała się podczas ubiegłorocznych przygotowań i późniejszych prezentacji widowiska jasełkowego. Tym razem, pod kierunkiem naszego aktora, Andrzeja Króla, powstał spektakl kabaretowy (prezentujący sie pod nazwą „Teraz”), który swą premierę miał podczas sierpniowych gminnych Dożynek.
Kochanowski i TNT w Lisiej Górze
W ramach ważnej dla polskiej kultury akcji „Narodowego Czytania” w tym roku jej literackim bohaterem był Jan Kochanowski. 4 września w Gminnym Centrum Kultury i Czytelnictwa w Lisiej Górze wydarzenie to miało dla TNT wyjątkowy wraz. Po wielu latach nieobecności w tej podtarnowskiej wsi, zostaliśmy zaproszeni do współtworzenia tego wieczoru. Nie powinno to dziwić, gdyż tutaj właśnie od lat mieszkają dwaj twórcy TNT – Tomasz A. Żak oraz Ryszard Zaprzałka. Wielką pracą organizacyjną wykazał się szczególnie ten drugi, a na scenie, oprócz przedstawicieli lokalnego samorządu i mieszkańców (wśród nich 93-letnia Genowefa Armatys), w specjalnym bloku poetyckim zaprezentowali się nasi aktorzy – Aleksandra Pisz i Andrzej Król. Warto nadmienić, że wszystko bardzo zgrabnie łączyła słowem wiążącym Renata Skiba, szefująca lisiogórskiej bibliotece. Sala teatralna wypełniona była do ostatniego miejsca, co tylko świadczy o potrzebie promowania kultury wyższej (nie brakowało również młodych ludzi!)
Przed nami kolejna roku pora
Na progu jesieni proponujemy jeszcze coś, co wiąże się z tematyką Żołnierzy Wyklętych. Warto przypomnieć, że nasz teatr był pierwszym w Polsce, który na scenie prezentował ten temat (już w roku 2000). Otóż przed nami dwudniowe spotkanie z Wacławem Holewińskim, pisarzem, krytykiem literackim, prawnikiem, ale też działaczem opozycji antykomunistycznej. Wacław jest być może najważniejszym polskim prozaikiem, który w kilku książkach opisuje losy Żołnierzy Wyklętych. Za jedną z nich, „Opowiem ci o wolności”, otrzymał Nagrodę Literacka im. Józefa Mackiewicza. Spotkanie to wiąże się z uroczystościami dedykowanymi 78 rocznicy śmierci mjr Jana Dubaniowskiego ps. „Salwa”, a co tradycyjnie jest organizowane przez Miasto i Gminę Zakliczyn oraz Zakliczyńskie Centrum Kultury. Najpierw będzie miał miejsce autorski wieczór Wacława Holewińskiego – 13 września (sobota) o godzinie 19,00 w refektarzu klasztoru OO Franciszkanów (spotkanie poprowadzi z W. Holewińskim. Tym razem zapraszamy do OPA w Rudzie Kameralnej, gdzie po Mszy św. w lokalnej kaplicy (początek o g. 11,000 i po uroczystościach przy pomniku mjr. Jana Dubaniowskiego, ok g. 13.00 w sali teatralnej Ośrodka rozpocznie się tzw. performatywne czytanie fragmentów scenariusza pt. „Łupaszko”, autorstwa W. Holewińskiego. Słowo wstępne należeć będzie do autora, a część zasadnicza to już artyści TNT (Anna Warchał, Andrzej Król, Maciej Małysa, Tomasz A. Żak oraz gościnnie Jerzy Pal).
A sama jesień zapowiada artystyczne temperatury nie mniejsze jak te letnie. Będą prezentacje „Ballady o Wołyniu” (najbliższe jeszcze we wrześniu w Starym Sączu, 20-go i dzień później w Rożnowie. Będą prezentacje „Pokonać piekło” (najbliższa 28 września w Lisiej Górze).
O kolejnych naszych działaniach i prezentacjach będziemy informować.
Tomasz A. Żak
Źródła zdjęć:
Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie;
Gminne Centrum Kultury i Czytelnictwa w Lisiej Górze;
zdjęcia własne Teatru Nie Teraz.